Kunjani!

JOHANNESBURG

Molo (hallo in Xhosa)! Na een maand twijfelen is het begin april echt tijd om naar Johannesburg te gaan. Met de bus ‘Translux’ stevenen we langzaam op ons doel af. Van de omgeving zien we niet zo veel, want we reizen ’s nachts. Zestien uur lang zitten we opgesloten in de bus. Af en toe stoppen we bij kleine dorpjes om even bij te tanken. Iets later dan gepland komen we aan in het regenachtige grauwe Johannesburg. Het warme welkom van Martin en Anita maakt alles goed.

Martin en Anita zijn voor drie jaar geëmigreerd naar Johannesburg om zich in te zetten voor een project in de jeugdgevangenis van de stad. Hanneke interviewde ze voor hun vertrek voor De Dordtenaar in hun toenmalige woonplaats Brandwijk. Nu is het tijd voor een follow-up. De eerste avond slapen we in een luxe guesthouse ‘Mountain View Eve’. Iets boven ons budget, maar wel relaxt na een vermoeiende reis. De eerste dag in Johannesburg staat vol gepland met interviews. Nathan heeft een afspraak met Ed Linington, de ombudsman van de Zuid-Afrikaanse kranten. Hanneke interviewt de hoofdredactrice van Kids News Room, het Afrikaanse zusje van het Nederlandse jeugdjournaal. De slechte verhalen over Jo’burg worden al snel waargemaakt als Nathan op de terugweg bijna wordt beroofd. Gelukkig zit de portemonnee stevig vast aan zijn riem. Ook gaat er geen enkele taxi naar het guesthouse. Via via via komt hij dan eindelijk aan in de juiste wijk, Cresta. Het drama is nog niet helemaal over voor Nathan. In een internetcafeetje wil hij twee blaadjes uitprinten, maar de winkelier maakt een fout en 58 blaadjes rollen uit de printer, die Nathan vervolgens moet betalen.

De week wordt vol gepland met interviews. Hanneke gaat op pad met een journaliste van het jeugdjournaal, woont de opnames in de studio bij en interviewt Martin en Anita over hun werk in de jeugdgevangenis. Nathan interviewt Anthony Egan (hoogleraar ethiek), Franz Krüger (hoogleraar journalistiek en ombudsman van de Mail and Guardian) en Joop Lensink. Joop, van oorsprong Nederlander, is de oprichter van de stichting Langlaagte Church Trust, waaronder het project van Martin en Anita valt. Joop kent heel Johannesburg en heel Johannesburg lijkt hem te kennen. Al jaren zet hij zich in voor de kansarmen van de stad, zoals straatkinderen. Zijn vrouw, Wil, nodigt ons meermalen in de week uit om bij het te komen eten. Samen met Martin en Anita en hun dochtertje Naema beleven we gezellige avonden.

Joop neemt ons aan het begin van de week naar de men’s hostels. Een betere vertaling voor men’s hostels is ‘mannenpakhuizen’. Ten tijde van de Apartheid verhuisden mannen vanuit hun stammen naar de stad en vestigden zich in armoedige ‘studentenhuizen’. Vroeger was er veel werk in de stad, maar daar is nu voornamelijk werkloosheid te vinden. De bewoners van de hostels zijn gebleven. Ze leven soms met tien mensen op één kamer, zonder vrouw en kinderen, zonder werk en zonder besef van datum en tijd. Armoede gaapt van de straat. Hordes vliegen zwermen boven de overvolle containers en kapotte auto’s staan al twintig jaar onaangeraakt op het parkeerterrein. Gemiddeld hebben de 12 duizend mannen 1,6 meter levensruimte per persoon. Joop, die verschillende projecten startte in de men’s hostels, is zwaar teleurgesteld in de Zulu’s. Bij een aanbod voor een schilderopleiding, reageerden slechts vijf van de 12 duizend mannen. Uiteindelijk bleef er één over. Het enige wat ze doen is op straat hangen, praten en voor zich uit staren. Toekomstperspectief zien ze niet meer. Ook Joop ziet geen toekomst meer in deze ‘lost generation’ en richt zich daarom op de jongeren.

In een buitenwijk van Jo’burg staat het mooi gelegen backpackershotel ‘Ritz’. Vanaf het hoge terras hebben we een mooi uitzicht over de stad. We slapen met twintig mensen op een kamer, die met elkaar een concert van geluiden produceren. :D In de bar ontmoeten we een Spanjaard (wonend in Zambia), Ier, Engelse, Amerikaanse en een Israëliër, interessante mensen die veel te verhalen hebben.

Nathan bezoekt daarnaast het Apartheidsmuseum in Jo’burg. Indrukwekkend en confronterend. Dat afstammelingen van Nederlanders zich zo hebben gedragen in het verleden doet je schamen. Ook al zeggen sommige mensen (zwart en blank) dat het in de tijd van de Apartheid beter was omdat er toen banen waren. Het museum toont de verschrikkelijkste beelden en de meest bewonderswaardige en overweldigende verhalen.

PILANUSBERG - “GOEDEMORGEN AFRIKA”

Met Martin en Anita gaan we een weekendje naar een natuurreservaat in Pilanusberg. Heel Artis in het wild loopt daar rond. We overnachten in een superluxe safaritent, inclusief bedden, elektriciteit en terrasje voor de tent. Bij aankomst komen we gelijk al struisvogels tegen die nieuwsgierig langs onze tent lopen. Verderop loopt een verdwaald everzwijntje. Hanneke is nog even bang om een slang in haar bed te vinden, maar dat blijkt mee te vallen. Om kwart over vijf staan we de volgende morgen op om de meeste kans te hebben de Big Five (olifant, neushoorn, buffel, luipaard, leeuw) te spotten. Nog geen kilometer het park in zien we de eerste olifant al. Nathan hangt met rolo-snoepjes uit het raam om hem dichterbij te lokken (zie foto’s).

Een olifant, het grootste dier van Afrika, beschikt over een feilloos kompas en een ingeboren talent om op zijn trektocht de makkelijkste route te volgen. Het is de eerste van een hele reeks olifanten die we zien. Daarnaast ontdekken we nog neushoorns, zebra’s, giraffen, nijlpaarden, gnoe’s, krokodillen, allerlei soorten vogeltjes, springbokjes, schildpadden, parelhoenders, everzwijntjes en een rood witte gorilla (goed gespot Martin :D). Naema het tweejarige dochtertje van Martin en Anita kijkt haar ogen uit en weet alle namen probleemloos op te noemen. Ze is zo begaan met de wilde dieren, dat ze zelfs de zwart-witte chocopasta zebra-pasta noemt.

De volgende ochtend staan we weer vroeg op. Met het motto van Martin en Anita ‘Goedemorgen Afrika, we gaan er weer lekker stevig tegen aan’ beginnen we de dag met een nieuwe lading energie. De schitterende zonsopgang wordt minstens vijftig keer vastgelegd op foto. De dag kan niet meer kapot als we aan het eind van de ochtend nog leeuwen in de verte ontdekken. Een onvergetelijke ervaring. Zonder wilddieren heb je Afrika niet gezien.

SOWETO

Als studenten journalistiek mag van ons worden verwacht dat we ons verdiepen in de geschiedenis van het land. Soweto, de grootste township van Zuid-Afrika, speelt dan ook een centrale rol in de Apartheidsgeschiedenis. Soweto werd gesticht door de voormalige blanke regering van Zuid-Afrika met als doel de blanke en zwarte bevolking van het land te scheiden. Op 16 juni 1976 demonstreerden in deze ‘blacktown’ zwarte scholieren uit protest tegen de invoering van het Afrikaans als voertaal op de scholen. Hierop braken rellen uit in vele gebieden van Zuid-Afrika. Volgens officiële opgaven kwamen in totaal ca. 350 mensen om, terwijl er meer dan 2000 gewond raakten. Soweto werd het symbool van het zwarte verzet tegen de apartheid. Ondanks zijn etiketten ‘armoede en township’ kan het in onze ogen bijna als een normale stad doorgaan. Joop leidt ons rond door de hier en daar zelfs luxe onderkomens.(Er wonen negen miljonairs tussen de +/- 3.000.000 bewoners) Soweto is niet te vergelijken met Khayelitscha, waar armoede nog vele malen erger is. In Soweto rijden we door de Vilakazi street, de enige straat in de wereld die twee Nobelprijswinnaars voortbracht (Nelson Mandela en Desmond Tutu). We bewonderen het huis van Winnie Mandela, de van haar troon gevallen ex-vrouw van Mandela. De kerk, Regina Mundi, die centraal stond in de jongerendemonstraties tegen apartheidswetten staat nog steeds fier overeind. Wel zijn de kogelgaten en granaatverwoestingen duidelijk zichtbaar. We bekijken alle monumenten en lezen de ontroerende verhalen van jongeren en ouderen die individueel waren betrokken bij de jongerendemonstraties.

We hadden heel wat in te halen op de site. Het verslag van Zuid-Afrikaans Dordrecht en de Eastern Cape komt later deze week op de site.

Groetjes, kus, liefs

Hanneke & Nathanaël